Çocuk yaştaki terbiye ve eğitim bina için atılan temel gibidir. Temel sağlam atılırsa, onun üstünde sağlam ve güçlü bir karakter inşâ edilebilir. Fakat temel sağlam atılmazsa, onun üstünde ancak hasta, cıvık ve çürük bir ruhî ve ahlâkî bünye durabilir. "Ağaç yaşken eğilir." sözü bu gerçeği güzelce tasvir etmiştir. İnsan büyüdükten sonra, yeni ilimler öğrenebilir; fakat yeni bir karakter ve ahlâk kazanması o ölçüde kolay değildir. "İlk günün sütü, son yaşlılığa kadar etkilidir." sözü de aynı gerçeği dile getirmiştir.
İmam Gazali merhum, Çocuk Eğitiminin Ana Konuları Çocuk yetiştirilmesi, eğitimi ve terbiyesinde şu ana esasları tavsiye eder;
1- Onu helâl gıda ile beslemek. Çünkü, haram gıda özellikle çocukların körpe ruhlarını bozar ve onlarda haramlara karşı meyil ve eğilim oluşturur.
2- Çocukta akıl nuru parlamaya başladığı andan itibaren ona doğru, iyi ve güzel davranışlar ve alışkanlıklar kazandırmaya çalışmak ve kendi hayatından onun önüne dikkat çekici, inandırıcı ve özendirici örnekler sermek.
3- Ara sıra sofrada yalnız ekmek bulundurarak her zaman çeşitli yemeklerin gerekli olmadığı dersini vermek; çok yemenin hayvanların vasfı olduğunu söylemek; yemekten maksadın k'azurât hamalı olmak değil, kuvvet bulup ALLAH Teâlâ'ya ibadet ve itâat etmek olduğunu anlatmak.
4- Çocuğu etkilemekte emsal göstermenin büyük rolü bulunduğu için, onun yanında terbiyeli ve iyi huylu çocukları övmek ve kendisini de onlar gibi olmaya teşvik etmek.
5- Çocuğa terbiyeli arkadaşlar temin etmek; onu kötü şeylere alıştırılmış, kötü huylar edinmiş, yalancı, arsız, utanmaz, ağzı bozuk, inatçı, obur ve pinti çocuklardan uzak tutmak ve bunun sebebini ona uzun uzadıya açıklamak.
6- Ona Kur’ân-ı Kerim okutmak, yaşı ilerledikçe dinî ve ahlâkî kitapları okumaya teşvik etmek, onu âlim ve sâlih kimselerin sohbetine götürmek, onda bu insanlara karşı sevgi, saygı ve ilgi oluşturmak.
7- Onu edep dışı telkinler yapan kitaplardan (ve gazete, film, kaset gibi yazılı, şifahî ve görüntülü vasıtalardan) uzak tutmak. Çünkü bu şer vasıtaları kalb ve ruhlarda bozukluk tohumlarını ekerler.
8- Doğru ve güzel bir iş yaptığı zaman sevinç ve memnuniyetini ona açıkça göstermek, kendisini herkesin önünde sevmek, övmek ve güzel hediyelerle mükâfatlandırmak.
9- Kötü veya yanlış bir iş yaptığı zaman önceleri eğitici ve yumuşak sözlerle bu ve benzeri işleri yapmaması gerektiğini söylemek ve bu işlerin doğru olan alternatiflerini göstermek. Söz dinlemeyip ısrar ettiğini gördüğü zaman da onun hâline uygun bir sertlik takınmak ve onun ısrarına karşı kendisinin de ısrarlı olduğunu bilmesini sağlamak.
10- Çocuğu hayra teşvik ve şerden çekmek için onun psikolojik özelliklerine göre yöntem uygulamak.
11- Çocuğu mümkün mertebe sade, sert ve haşin bir hayat tarzına alıştırmak ve ona ipekli elbiseler giydirmemek, onu yumuşak yataklarda yatırmamak. Çünkü bunlar çocukta ve genel olarak insanda rahatlık düşkünü, zayıf, dayanaksız ve hasta bir mizaç oluştururlar. Fizikî yönden de bunlar çocuğun kaslarının sertleşmesini önler ve onda şişmanlık eğilimini oluştururlar.
12- Çocuğa mütevâzi olmayı, sahip olduğu şeylerle diğer çocuklara karşı gösteriş yapmamayı, paylaşılabilen şeyleri onlarla paylaşmayı, arkadaşlarıyla iyi geçinmeyi, onlardan bir şey istememeyi öğretmek.
13- Büyüklerin elini öpmesini, onlar için ayağa kalkmasını, onların yanında ayaklarını üst üste atmamasını, onlar konuşurken dinlemesini, onlara hizmet etmesini tembih etmek.
14- Özellikle kız çocuklarının kısa elbiseler giymelerine müsâade etmemek. Çünkü, bu şekilde giyinmeye alışanlar, daha sonra bu alışkanlığı sürdürmek isterler.
15- Yedi yaşından itibaren ona namaz kıldırmak ve her Ramazanda birkaç gün oruç tutturmak.
16- Sadaka vermek gibi hayırları ona yaptırmak ve bu suretle onu bu işlere alıştırmak.
17- Meşru olmayan işlere karşı onda şiddet derecesinde nefret ve iğrenme hâsıl etmek.
18- Çocuğa çalışmayı sevdirmek, fakat kalbine para sevgisinin girmesine mâni olmak.